Afgrijselijk: oorlog

Hellevoetsluis - Nee, ik heb de tweede wereldoorlog niet direct meegemaakt, maar wel levenslang de effecten ervan gevoeld bij mijn vader en mijn moeder, bij mijn vrouw als 2e generatie oorlogsslachtoffer. ‘Nooit meer oorlog!’, was de reden om de Verenigde Naties in 1945 op te richten. 

‘Nooit meer oorlog!’. Soms slaagden de Verenigde Naties in deze doelstelling (reductie van kernwapens door middel van de SALT-akkoorden, 1969-1979),  soms niet (Korea 1950-1953 en Vietnam 1957-1973), en soms kantje boord (Cuba 1962). 

‘Nooit meer oorlog!’ lukte niet altijd; velen, vaak onschuldigen verloren toch leven, naasten, en huis en haard. Toch bleef de oorlog nog lang verwijderd uit West-Europa. Tot in februari 2014 Rusland de Oekraïense Krim annexeerde, en vanaf dat moment tot nu toe ook separatistische opstandelingen ondersteunde in de Donbas, de oostelijke Oekraïense regio. Maar toch: afstand doet er eigenlijk niet toe.

‘Nooit meer oorlog!’, hoe anders is dit nu op net zestienhonderd kilometer van Hellevoetsluis. Vele miljoenen mensen vrezen voor hun leven, thuis, op straat en in schuilkelders. Miljoenen, vooral ouderen, vrouwen en kinderen, vluchten in doodsangst naar het westen. Honderdduizenden vaders brengen hun gezinnen naar de grens met Polen, Tsjechië, Slovakije, Hongarije, Roemenië of Moldavië. Grenzen waar deze vaders afscheid van hun geliefde en kinderen moeten nemen en rechtsomkeert maken om hun land te verdedigen, als David tegen de grote Goliath. Grenzen waar ouderen, vrouwen en kinderen in doodsnood moeten besluiten te scheiden van hun zoons, echtgenoten en kinderen om hen terug oostwaarts, naar onzekere toekomsten, te laten gaan.
Een jongetje, niet ouder dan een jaar of tien, hartverscheurend huilend, ogenschijnlijk alleen op een bijna lege weg, met een rolkoffertje achter zich aan. In het nieuws op de televisie een jonge vrouw in tranen, die haar man naar de strijd liet gaan. In de krant een oude vrouw die angstig, niet-begrijpend en verwilderd om zich heen staarde. Of een vrouw die haar hondje op de arm meedroeg, dierenliefde naar een onzekere toekomst.

‘Nooit meer oorlog!’, daarom! Machthebbers van Rusland, denk aan al dit leed. Aan alle opa’s en oma’s, aan alle vrouwen, moeders en tantes, aan alle kinderen, en aan alle mannen, vaders en zonen die zich inzetten voor hun land. ‘Nooit meer oorlog!’ Maar, met ontzetting: ik weet niet hoe.

Daan Dankaart, fractievoorzitter PvdA