Kans op energiearmoede dreigt voor miljoenen huishoudens

Ruim vier miljoen huishoudens hebben een variabel energiecontract en lopen met het naderende einde van het prijsplafond per 2024 grote financiële risico’s. Een aantal energieleveranciers heeft namelijk energietarieven aangekondigd die boven het prijsplafond uitkomen. Met de koude wintermaanden in het vooruitzicht waarin het energieverbruik traditiegetrouw stijgt, kan dat voor flink oplopende energierekeningen zorgen. Directeur Dirk-Jan Wolfert: “Als deze miljoenen Nederlanders niet overstappen naar een vast energiecontract ligt energiearmoede op de loer.”

Eneco en Vattenfall hebben hun variabele tarieven voor 2024 bekendgemaakt en deze prijzen komen boven het prijsplafond uit. Momenteel hebben ruim vier miljoen huishoudens nog een variabel energiecontract. “Als die vier miljoen consumenten met een variabel energiecontract nu niet overstappen naar een contract met vaste tarieven zijn ze een dief van hun eigen portemonnee”, stelt Wolfert.

De directeur van de consumentenorganisatie vreest een herhaling van 2022 als mensen variabel blijven. In dat jaar stegen de variabele tarieven explosief en durfden miljoenen huishoudens uit angst voor een torenhoge energierekening hun verwarming niet aan te zetten. “Om warm te blijven, trokken mensen een extra trui aan en verschansten ze zich onder een dekentje. De verwarming bleef uit. In deze periode is ‘energiearmoede’ uitgeroepen tot het woord van het jaar door Genootschap Onze Taal. Het was een van de meest gebruikte woorden uit 2022 wat aangeeft dat dit een enorm maatschappelijk probleem was”, zegt Wolfert.

Terugkeer Tijdelijk Noodfonds Energie
Dit jaar kunnen huishoudens met een kleine beurs gebruikmaken van een energietoeslag. Deze compensatie vanuit de gemeente helpt mensen om hun energierekening te kunnen betalen. Daarnaast gaat het Tijdelijk Noodfonds Energie in januari 2024 weer open. “Er hebben ruim 165.000 huishoudens het afgelopen jaar een beroep gedaan op dit noodfonds. De energiecrisis sijpelt nog steeds door. Gelukkig is de situatie in de energiemarkt minder nijpend dan in 2022”, stelt Wolfert.

Het grootste verschil tussen 2022 en 2024 is dat er nu wel wat te kiezen valt en de kosten gedrukt kunnen worden. “In 2022 boden energieleveranciers door de hoge inkoopprijzen van gas geen contracten met vaste tarieven meer aan. Huishoudens gingen na het uitdienen van hun vaste contract over op een variabel tarief. Consumenten zaten gevangen in een contract dat maandelijks kon oplopen, omdat energieleveranciers hun inkoopkosten direct op de klant verhaalden. Die tijd is nu gelukkig voorbij”, verduidelijkt Wolfert.

Overstap bespaart honderden euro’s
Er zijn veel energiecontracten met vaste tarieven op de markt. Wolfert adviseert consumenten met een variabel energiecontract over te stappen naar zo’n contract waarin de tarieven vaststaan. “De prijzen van zulke jaarcontracten zijn nu erg laag en de welkomstbonussen hoog. Het verschil tussen een variabel contract en een jaarcontract scheelt al bijna € 600 op jaarbasis blijkt uit onderzoek. Niet voor niets adviseert toezichthouder ACM ook om een overstap te maken”, besluit de directeur.

De Vastelastenbond helpt consumenten sinds 2004 om hun vaste lasten te verlagen. Zo beheren ervaren adviseurs van het bedrijf uit Eindhoven de energiezaken voor duizenden klanten. Omdat klanten via een abonnementsvorm betalen, is de Vastelastenbond volledig onafhankelijk. Door de klanten jaarlijks automatisch over te laten stappen naar het beste aanbod in de markt wordt er financieel voordeel behaald. Ook voert de Vastelastenbond jaarlijks onderzoek uit naar de solvabiliteit van energiebedrijven.