Mes om te steken, of om te opereren?

Google gebruikt ze, de belastingdienst gebruikt ze. De politie probeert te voorspellen wie er crimineel gedrag kan gaan vertonen, een school om te voorspellen welke leerlingen misschien vroegtijdig de school verlaten. Algoritmen.

Een rekensom is een algoritme, maar het bereiden van een maaltijd ook. Je volgt de stappen in een recept om het doel – eten op tafel – te bereiken. U leest het goed: ook u gebruikt algoritmen.

In recepten schuilt misschien weinig gevaar – het resultaat kan hooguit niet lekker smaken – maar andere algoritmen kunnen ellende veroorzaken. De toeslagenaffaire is er één van, maar als we niet uitkijken komen we in meer vervelende situaties terecht die we nooit hebben gewild. Banken maken gebruik van algoritmen om witwassen te signaleren. Vervelende bijwerking is, dat uw bankpas of creditcard soms onterecht wordt geblokkeerd. De bank zal het niet toegeven, maar dat komt dan door een foutje in het algoritme. Een bank weet eigenlijk alles van je. Kijk maar eens 3 maanden op iemands rekening en je weet alles! Salaris, huur, hypotheek, hoe vaak ga je uit eten en waar, kom je bij de slager, kom je bij de sportschool, rij je veel auto, welke krant lees je? Ook Facebook gebruikt algoritmen. Deze reageren op uw acties, zoals het liken, delen of reageren op berichten. Ook de optie ‘als eerste weergeven’ reageert facebook, net als op het ontvolgen van personen en pagina’s. Het is maar dat u het weet!

Albert Heijn test met een algoritme om dynamisch te kunnen afprijzen: op basis van weersomstandigheden, locatie en andere variabelen berekent Appie hoeveel een product moet worden afgeprijsd. Gaat het bijvoorbeeld ineens regenen, dan kan de winkel beslissen om het barbecue vlees af te prijzen.

Is een algoritme goed of slecht? Het zijn net messen. Je kunt er iemand mee steken, maar je kunt er ook iemand mee opereren. Het ligt aan degene die het gebruikt.

Een wereldleider stelde recent dat het land dat zal leiden in het gebruik van algoritmes, ‘zal heersen over de wereld’. De Amerikanen gniffelen, want je kunt algoritmen om de tuin leiden. Door een paar pixels weten ze bijvoorbeeld het Google-algoritme te overtuigen dat een foto van een schildpad voor een machinegeweer wordt aangezien.

Helaas schuilt hierin ook het grootste gevaar!

Ger den Reijer