100 jaar voetbalvereniging Hellevoetsluis

Hellevoetsluis- Hellevoetsluis viert aanstaande donderdag 9 mei haar 100-ste verjaardag. Teun Lageweg wil de viering graag onder de aandacht brengen met het jubileumboek "Honderd jaar voetbal aan de Hellevoetse Sluis". De actieve voetbalcarrière van de auteur is uiteraard ook tegen het licht gehouden.

Dan Rolandus

De auteur (76) van het jubileumboek "Honderd jaar voetbal aan de Hellevoetse Sluis" is met circa 65 jaar wellicht het langste lid van voetbalvereniging Hellevoetsluis. 'Ik kom uit een echte voetbalfamilie, groeide met Aad, mijn zus Truus, Jaap, Wim en Leo op in een gezin van zes kinderen. Mijn vader (Jaap Lageweg sr, DR) was een fanatieke voetballer bij SSS. Toen wij vanuit Rotterdam verhuisden naar Hellevoetsluis raakten we al snel betrokken bij de "voetbal". Mijn vader was na de oorlog tot rond 1955 bestuurslid van Hellevoetsluis. Als jongetje werd je al snel bij de club betrokken. Ik was altijd geïnteresseerd in de mensen die er bij de club rond liepen. Ik ben in de C-tjes van Hellevoetsluis begonnen, want pupillenvoetbal had je in die tijd nog niet. Ik zat in een team met onder andere Bram Went, mijn broer Jaap, Adrie van Kwawegen en Wim Bakelaar.'

Inswingers
Toen in 1959 de "zaterdag" werd opgericht belandde Teun Lageweg als 17-jarige junior in het eerste elftal met Dirk Huisman (later de huisscheidsrechter, DR), Dick Trouw, de broers Jan en Sieb Mastenbroek, Arie Looij, Arie Mos, Jan Swemmer, Dick Looij, Cees Geerensteyn en keeper Wim van Lien. Een jaar later, in het seizoen 1960/'61 kwam de Hellevoeter onder leiding van trainer Van Houts uit in het zondagelftal met mannen als Arie Nieuwland, Leo Koole, Jan Potkamp, Rook Overheid (na erelid Maarten van de Berg de latere kantinebeheerder, DR), Joop Post, keeper Jaap van de Berg, Cor Lugtenburg, Bouwe Jongejan, Cor van der Zalm en Egon Bakker. 'Ik heb tot en met 1966 gespeeld in de "zondag". Daarna heb ik vanaf 1967/'68 (met o.a. Dick Trouw, Adrie Verzijl, Cor Lugtenburg, Dirk Looij, Adrie van der Linden, keeper Cenny Mos, Leo Koole, Arie Mos, Cees Dekker en Jaap Lageweg, DR) nog elf jaar in het eerste van het zaterdagelftal gespeeld. Ik heb zelfs nog samen met Jaap en mijn jongste broer Leo in één elftal gespeeld. We speelden in de toenmalige RVB en promoveerden naar de eerste klasse. Ik heb in totaal 17 jaar in het eerste elftal gespeeld.' Teun Lageweg was in zijn actieve voetbalcarrière bij het Hellevoetse publiek niet alleen bekend als technisch begaafde middenvelder met een goede pass in de benen, maar ook om zijn "inswingers". 'Ik scoorde tegen DOK uit Rotterdam zelfs drie keer rechtstreeks uit een hoekschop. De keeper was er totaal niet op bedacht. Dat is in het huidige voetbal ondenkbaar. Bovendien hoeven we het niveau ook niet te overdrijven, want we speelden in de onderbond (Rotterdamse Voetbal Bond, DR). Ik herinner me nog dat er voor het 50-jarig bestaan een uitnodigingskaart werd verstuurd aan de spelers voor de jubileumwedstrijd tegen eredivisieclub Sparta. Er werd verzocht om 13.30 uur aanwezig te zijn, en dat terwijl de wedstrijd al om 14.00 uur begon. Sparta kwam met Hans Venneker, Theo van Toledo, doelman Jan van Beveren, Jan Kleinjan, Jan van der Veen, Hans Eijkenbroek, Hans Bentzon, rooie Harry van Buuren, Arie van der Sluijs en trainer Wiel Coerver. De toenmalige burgemeester van Hellevoetsluis Koos Aarse had, toen zijn broer Dolf Aarse nog bestuurslid was bij Sparta, connecties met Sparta. Na mijn actieve carrière kwam ik minder op het voetbalveld. Mijn vrouw Jenny en ik hebben twee dochters (Willeke en Lia, DR) dan weet je dat er andere interesses zijn. Maar sinds onze kleinzoons in de junioren van Hellevoetsluis voetballen ben ik meer betrokken geraakt bij de club. Bovendien zit mijn dochter Willeke in het bestuur en is Lia actief met andere activiteiten binnen de club.'

Jubileumboek
Teun Lageweg wil echter niet zozeer zijn eigen verhaal kwijt, maar vooral vertellen over meer dan 100 jaar voetbal bij de voetbalvereniging Hellevoetsluis. 'Ik heb geprobeerd een eeuw voetbal samen te vatten in een jubileumboek.' Welnu, daar is Teun Lageweg volledig in geslaagd. Het boek is zeer de moeite waard, voor iedere Hellevoeter en zelfs voor de regiogenoten is het jubileumboek "Honderd jaar voetbal aan de Hellevoetse Sluis" om aan te bevelen.

Hels avontuur
Eén van de vele hartverwarmende verhalen in het jubileumboek dateert uit augustus 1948 toen drie elftallen van Hellevoetsluis en leden van muziekvereniging Sempre Crescendo met het SS Middelharnis van de Rotterdamsche Tramweg Maatschappij vanuit de Tramhaven een zonnige boottocht zouden maken naar Schouwen-Duiveland om in en tegen Zierikzee te voetballen. In die tijd was reizen naar Zeeland zonder Haringvlietdam, Haringvlietbrug, Zeelandbrug of Oosterscheldekering een hele onderneming. Kapitein Jan Holleman uit Hellevoetsluis stuurde zijn schip om 06.00 uur de haven uit. Door de hevige storm was er op het Haringvliet een behoorlijke deining, waardoor het schip stampte en slingerde op de hoge golven. De gezichten van de passagiers oogden grauw en hingen voorovergebogen over de steeds vollere reling. Eenmaal land onder de voeten was het onder een hevige storm en striemende regen nog een lange wandeling naar het voetbalcomplex van Zierikzee. Eén ding was zeker. De passagiers wilden zo'n boottocht nooit meer meemaken. Een groot aantal reizigers trok de conclusie door de terugreis over land te aanvaarden. Eerst met de bus naar Goes, vervolgens met de trein naar Rotterdam en tot slot nog anderhalfuur in het trammetje vanaf de Rosestraat naar Hellevoetsluis. Een dagreis voor een partijtje voetbal.

Peter Boutkan
Teun Lageweg heeft verschillende archieven doorgespit om tot een verhaal te komen. 'Je begint in krantenartikelen en diverse archieven te zoeken naar feiten van de voetbalvereniging Hellevoetsluis, zoals in de gebonden kranten bij de Nieuwe Brielsche Courant in Brielle, het gemeentearchief in Rotterdam met de RVB, de KNVB afdeling Rotterdam en het Rijksarchief in Den Haag', geeft Lageweg aan dat er veel tijd in gaat zitten om de geschiedenis van het Hellevoetse voetbal boven water te halen. 'Het leuke, maar ook vervelende is dat je ook verhalen gaat zitten lezen uit moeders tijd, dus gaat er ook veel tijd verloren. Het is enorm leuk, maar intensief werk. Zo heb ik veel gehad aan de correspondenten van de Nieuwe Brielsche Courant. Je kwam af en toe wel eens een opstelling tegen van Hellevoetsluis van voor de eerste wereldoorlog. Zoals in augustus 1912 met onder andere doelman G. van Hartingsveldt, J. Bal, J. Looy, F. de Koster en A. van Gelderen. Maar ook de namen van de latere voorzitter A. van Kralingen, C. Konijnendijk en W. de Koster kwamen in 1912 voor in een opstelling. Oud-voetballer Peter Boutkan heeft van zowel de club als zijn voetbalcarrière bij Hellevoetsluis hele plakboeken bijgehouden. De jaarverslagen zijn ook grotendeels bewaard gebleven. Met de verzameling van alle stukjes en gegevens ben ik mijn verhaal gaan maken. Het is me opgevallen dat de archieven bij de KNVB bitter slecht zijn. Eindstanden van de derde klasse rond de jaren 1990 zijn er niet te vinden. Bij de KNVB verwijzen ze je gewoon door naar het Rijksarchief.'

Tekst gaat verder na foto

Voetbal in 1897
Teun Lageweg heeft het fraai ogende jubileumboek voor zich liggen. 'Hellevoetsluis is eigenlijk al ouder dan honderd jaar, want nog voordat de eerste wereldoorlog van 1914-1918 uitbrak werd er al gevoetbald in Hellevoetsluis.' De geschiedenis leert dat een groepje burgerjongens al in 1897 de "Helvoetsche Voetbalvereeniging" had opgericht, maar door gebrek aan tegenstanders en aan een geschikt speelveld nooit een echte wedstrijd is gespeeld. Hooguit een onderling partijtje. De eerste echte voetbalwedstrijd werd gespeeld door leerling-marinemachinisten, die hun opleiding genoten in de Marine Machinistenschool, de huidige De Veste aan de Oostzanddijk, tegen DFC. De wedstrijd tegen de tien Dordtenaren ging met 0-10 verloren. MVV (Marine Machinisten Voetbalvereeniging) kwam oorspronkelijk uit in de Zuid-Hollandsche Voetbalbond en vanaf 1909 tot aan de Eerste Wereldoorlog in de Rotterdamsche Voetbalbond (RVB). 

De Buffel
Op 9 mei 1919 werd de voetbalvereniging HVV (Hellevoetsche Voetbal Vereeniging) opgericht door de heren Arie Wessel Az, J. van Beek, Jan van den Ban, Maarten van der Wiele, J.H. Zoon, J.B. van Engelen en Arie van Kralingen, maar vanwege het grote aantal clubs in Nederland met de naam HVV (o.a. Haagsche Voetbal Vereniging en Helmondse Voetbal Vereniging) werd de clubnaam in opdracht van de RVB veranderd in Hellevoetsluis. De eerste competitiewedstrijd werd gespeeld tegen OVC uit Rotterdam-Overschie. Touw was de maker van het allereerste doelpunt in competitieverband. 'Hellevoetsluis was de enige club met een voetbalveld, een veld aan de Kanaalweg-Westzijde ter hoogte van het oude zwembad VIZ aan de Ravelijnstraat', gaat de clubarchivaris verder. 'De Buffel lag in die tijd in het kanaal tegenover het voetbalveld. Het toeval wil dat De Buffel een eeuw later als drijvend museum nu ook weer tegenover het huidige voetbalcomplex van Hellevoetsluis is aangemeerd, maar nu in de Haaven Het Groote Dok. OVV speelde op het strand en een clubje van Nieuwenhoorn voetbalde rond 1920 op een weiland aan de Oostdijk-Oost aan de Vlotbrug. Je kunt rustig stellen dat de eerste bal op het eiland Voorne-Putten is gaan rollen bij de voetbalvereniging Hellevoetsluis.'

Marine
'Voetbalvereniging Hellevoetsluis houdt anno 2019 met een partijtje voetbal circa 650 leden van de straat, neemt de club een behoorlijke plaats in bij de Hellevoetse samenleving, is er de kunstgrasaffaire, maar in het begin van de vorige eeuw lag dat even anders', wijst Teun Lageweg op de minimale sportmogelijkheden in de beginjaren 1900 in de stad. 'In Hellevoetsluis had je de marine en de machinisten. De machinisten waren de voortrekkers, hadden een voetbalclubje opgericht. Het leger probeerde in die tijd het voetbal in Hellevoetsluis van de grond te krijgen. Zoals gezegd kwam er toen een voetbalveldje. De club, die op dat trapveldje voetbalde, kreeg in 1906 de naam HVV, maar zoals eerder gememoreerd werd de in Nederland geliefde naam op aandringen van de voetbalbond omgedoopt in Rood-Blauw, de kleuren van het gemeentewapen. De heroprichting vond plaats op 9 mei 1919. HVV werd als snel voetbalvereniging Hellevoetsluis.' Het veld aan het Glacis werd verlegd naar waar nu het tweede veld ligt van het huidige complex. 'Het tweede veld werd "achter het plantsoenveld" genoemd. Met de promotie naar de KNVB in 1934 (met o.a. de legendarische Jan Silvester in de goal, DR) keerde de club terug naar het Glacis. Daar werd gespeeld tot na de oorlog in 1948. Daarna werd er nog een aantal jaren op een veld achter de Rubberfabriek gespeeld. Riet Reurhof (dochter van de toenmalige voorzitter Gerrit Reurhof, DR) opende het complex. In 1951 werd het huidige sportcomplex, een voetbalveld met een kleine houten kantine inclusief twee kleedkamers, geopend door de toenmalige burgemeester jonkheer T.A.J van Eysinga. Vele jaren later werd er op het volkstuinen-complex achter de Jan Blankenstraat nog een tweede veld aangelegd.'
 
Nostalgie
'De groei in de gemeente Hellevoetsluis was inmiddels in volle gang', sluit de pensionado met 23 dienstjaren bij de PTT en 17 jaar bij de gemeente Hellevoetsluis als pr-voorlichter af. Het sportcomplex werd in de loop der jaren onder meer uitgebreid tot vier voetbalvelden, een ruime kantine, een veelvoud aan kleedkamers en een houten tribune. De tribune, die op 2 januari 1971 werd geopend, werd gerealiseerd door onder meer gelden van aandelen, die voor 25,00 gulden (per aandeel) aan de man werden gebracht. De voetbalvereniging Hellevoetsluis kende in de 100-jarige geschiedenis in zowel de toenmalige RVB als in de KNVB hoogte- en dieptepunten. Voorzitters in willekeurige volgorde waren Arie van Kralingen, Toon Hoogkamer (21 jaar), Gerrit Reurhof, Bram Bravenboer, Wim Kievit (20 jaar), Henk Tamboer, Ben Beukers, Martin Damen, René Degens, Wim Waalboer (was waarnemend voorzitter), Jan Poldervaart, Jan de Vis, Ton Lammers en de huidige voorzitter Edwin Boogaard, die bezig is aan zijn twaalfde seizoen. Jan Mastenbroek was in 1959 de medeoprichter van de zaterdagafdeling van Hellevoetsluis en Jo Mos voorzitter van de zaterdag.

Tekst gaat verder na foto

50 jaar
Het bestuur van het 50-jarige Hellevoetsluis bestond in 1969 onder leiding van Wim Kievit verder uit Maarten van den Berg (secretaris), Maarten van den Hooven (penningmeester), Dirk Huisman, Bram Nieuwland, Rein Waalboer, Dick Looy, Wim Verploege en Henk de Koster. Jan de Bakker was, als opvolger van trainer Van Houts, in 1964 in die jaren trainer van onder andere Henk Hoogerwerf, Harm Post, Wim Waalboer, André van Fessem, Gerrie van den Nieuwendijk, doelman Jim Scheerman, Rinus Koole en John Tieman en de zaterdagvoetballers Cenny Mos, Arie Mos, Teun Lageweg, Jaap Lageweg, Adrie Verzijl en Bertus Hobbel. Na een slepende ziekte overleed Jan de Bakker in 1972. Het legendarische toernooi om de Jan de Bakker Bokaal was jarenlang in de maand augustus vooraf aan het seizoen een heuse reünie tussen alle clubs van het eiland Voorne-Putten, evenals het Cenny Mos Herinnerings Schild op de zaterdag. Beide nostalgische toernooien zijn helaas ter ziele gegaan.

Tekst gaat verder na foto

75 jaar
Erevoorzitter Wim Kievit was een invloedrijke voorzitter bij Hellevoetsluis, was bovendien bondsafgevaardigde bij de KNVB namens de afdeling Rotterdam. 'De heer Kievit heeft in de loop van 40 jaar een stempel op de vereniging gedrukt. Als je langs het boetbalveld kwam, stond zijn auto altijd voor het hek. Altijd stond hij klaar om fouten op te lossen of om mensen te helpen', aldus Arie van den Ban in zijn toespraak 25 jaar geleden tijdens het 75-jarig bestaan. Belangrijk in de succesperiode van Hellevoetsluis was ook de komst van Hans Venneker als opvolger van Jan de Bakker in 1972. De voormalige profspeler van onder meer Feyenoord, NEC en Sparta heeft ruim dertig jaar onder meer als trainer en adviseur veel betekend voor Hellevoetsluis. Erelid en oud-speler Arie van den Ban had een echt rood wit hart. De autobandengigant was sinds 1967 jarenlang de hoofdsponsor van de club. Met het ingaan van de shirtreclame prijkte de naam van "Van den Ban Autobanden" weeldig op de shirts van elk voetballend lid van Hellevoetsluis. In het 75-jarig jubileumjaar 1994 strandde Hellevoetsluis (zo) in de promotiecompetitie met als inzet een plaats in de derde klasse op DHZ. De equipe van trainer Norbert Lindlbauer bestond uit doelman Borro Brandl, William Boot, Peter Boutkan, Frank Jansen, Michel de Krieger, Erwin van der Lee, Piet Merrelaar, Arthur Poot, Fabian Theuvenet, Ramon Zonneveld, Jan Klijn en Jurgen van de Meeberg. De "zaterdag" draaide mee in de top van de RVB hoofdklasse A en greep net naast de titel. De selectie van trainer Jaap Wielaard bestond uit doelman André Vermeulen, Pieter de Ouden, Wim Verheij, Ronald Lotter, Hans Luyten, Wilfried Broeder, René Steyl, Hassan Balbag, Hennie Warrenaar, Raul Bolier, Paul Kok, René Johannessen, Viktor Schikhof, Sidney van den Ende, Maurice Zuijderwijk en Cemal Kuçukkiper.

100 jaar
Het huidige, zeer actieve bestuur onder leiding van de gedreven voorzitter Edwin Boogaard (voorzitter) bestaat verder uit Ton Lammers (secretaris), Jaap de Nekker (wedstrijdsecretaris en opstallen), Rob Coen (penningmeester), Willeke Lageweg (activiteiten) en Wim Verheij (jeugdvoorzitter). Hoofdtrainer Edwin de Koning is alweer bezig aan zijn tiende seizoen en is één van de enthousiaste voortrekkers in het rood witte voetbalkamp. 'Het niveau van het clubvoetbal, alsmede bestuurlijk is omhoog geschoten', sluit Teun Lageweg af. 'Dat is niet meer te vergelijken met vroeger jaren. Er mag dan kritiek zijn op kunstgras, maar vroeger voetbalden we op velden waar vooraf de varkens op hadden gelopen. Tegenwoordig kan er onder alle weersomstandigheden worden gevoetbald zonder dat je met de enkels in de modder hoeft te staan. We hebben door de vergrijzing in de wijken (Vesting, Glaciswijk, marine- en dichterswijk, DR) te maken gehad met een terugloop van de jeugd, maar in de laatste twaalf jaar zijn er weer gezinnen bij gekomen en is het ledenaantal bij de jeugd door een aantal goede mensen weer helemaal opgebloeid. Ik ben van mening dat er tegenwoordig met alle ups en downs een goede groep mensen (trainers, begeleiding en andere vrijwilligers, DR) bij de club zijn betrokken, die de voetballertjes op een goede wijze laten marcheren. Als je nu op zaterdag op het sportcomplex ga kijken, krioelt het er van de voetballers en is het complex eigenlijk te klein. Desondanks staat de voetbalvereniging Hellevoetsluis, voor zover ik het kan bekijken, structureel goed op de rit', aldus Teun Lageweg. Het eeuwfeest kan beginnen.