Leven en dood

"Donderdag 26 juni jongstleden moest ik afscheid nemen van een oud-collega uit de rechterlijke macht. Erik Gottschal mocht maar 50 jaar worden. Een levenslustige, intelligente en vriendelijke kerel. Sportief (zwarte band judo) en sterk. Maar de ziekte slokdarmkanker kon hij niet overwinnen.

Het leven is vol contrasten, echte en ogenschijnlijke. Deze afscheidsceremonie vond plaats in Assen, pal naast het circuit van de TT. Buiten, in een bosrijke omgeving, hoorde je het snerpende geluid van motoren waarop de oefenrondjes werden gereden. Binnen, in een verstilde sfeer maar onder grote belangstelling, werd door gezin, familie, vrienden en collega's op een bijzonder warme manier afscheid genomen. Aangrijpend. In het ziekteproces van enkele jaren had hij zich met zijn naasten voorbereid op de dood. Hoe moeilijk dat ook op momenten moet zijn geweest. Indrukwekkend hoe zijn laatste woorden weerklonken: de oudste broer las een afscheidsbrief voor. Lichte woorden van dankbaarheid en liefde. Een boodschap die hij wilde meegeven: "Schroom toch niet je emoties te laten zien (zo Nederlands om terughoudend te zijn, behalve in kritiek), toon je liefde en waardering voor de ander." Naastenliefde. Bij deze dus.

Drie maanden dood in je woning

Hoe anders verloopt het afscheid van het leven als je drie maanden dood in een woning ligt voordat je lichaam gevonden wordt. Dat overkwam de alleenstaande en teruggetrokken levende meneer Windhorst. In 1978 was hij, 37 jaar jong, met zijn vader en moeder vanuit Rotterdam naar Hellevoetsluis verhuisd. Zoals vele Rotterdammers. Wrang dat niemand hem echt miste. Wrang dat we eigenljik niets van hem weten. Niets meer dan dat vader in 1983 (68 jaar) en moeder in 2000 (79 jaar) was overleden. Dat hij dus net zo oud als zijn vader is geworden. Ik wil hier niet verwijten, vooral constateren. In onze samenleving kan dit dus gebeuren, niet voor de eerste keer en bovenal niet voor de laatste keer. In de toekomst is die kans door de veranderingen in ons sociale netwerk alleen maar groter. Tenzij we dit willen veranderen... Meer dan ooit leven mensen op zichzelf. Menigeen heeft, bewust of onbewust, gekozen voor zo'n levensstijl. Maar bij velen zijn het tegenslagen en problemen die hen die eenzaamheid in hebben gedreven. Ondanks pogingen van naasten en hulpverleners dat te voorkomen. We kunnen niet iedere dag des broeders hoeder zijn. Maar toch, dit soort situaties stuit me tegen de borst. Er moet een minimum aan sociale contacten kunnen zijn waardoor het isolement voorkomen wordt, deuren blijven openstaan en zeker de laatste levensfase zich onder de mensen afspeelt. Ik weet dat vele mensen en organisaties al hun uiterste best doen op dit vlak, als ook dat het een complex vraagstuk betreft. Maar toch. Om onze meneer Windhorst alsnog een waardig afscheid te bezorgen heb ik, als burgemeester getooid met het ambtsketen, op 27 juni jongstleden bij zijn graf een afscheidsrede gehouden. In aanwezigheid van het hoofd Burgerzaken Miranda Roest en de medewerkers van Uitvaartverzorging Kievit. Ik dacht aan het jongetje dat ooit op Zuid geboren werd. Ik zag hem voor het laatst op een vrij recente foto: een vriendelijk kijkende oudere man. Hij is nu weer met zijn ouders samen. Moge hij rusten in vrede. Maar moge zijn dood ons allen juist ook inspireren. Om na te denken hoe wij met elkaar willen leven in een tijd van individualisering, globalisering, rijkdom, verzakelijking, hebzucht en gebrek aan discipline/normbesef, ontkerkelijking, kleinere familieverbanden en wat dies meer zij. Hoe wij met elkaar een antwoord vinden. In Amsterdam (020) is er alweer jaren geleden een prachtig iniatief geboren onder de titel "De eenzame uitvaart". Dichters die een gedicht wijden aan de onbekende of alleenstaande dode. Een goed begin. Kijk maar eens op internet of koop het boekje van F. Starik met die titel.Ik ben ervan overtuigd. Ook in Hellevoetsluis zal klinken: "Geen woorden maar daden!"

Erik van Heijningen,
waarnemend burgemeester