Beperkingen noem ik bijzondere talenten!

De week van de psychiatrie ligt net achter ons. Het thema dit jaar is “Baas in eigen leven” met als onderschrift: “Betekenis geven aan eigen regie en eigen kracht”. Een actueel thema als we de bezuinigingen in de gezondheidszorg en de roep van de overheid om een participatiemaatschappij in ogenschouw nemen.

Het thema verwijst naar de eigen kracht die ieder mens in zich heeft en die op de juiste manier aangeboord moet worden . De bezuinigingen en de behoefte aan een participatiemaatschappij zijn veranderingen die min of meer noodgedwongen ook aan de zogenaamd ‘kwetsbare’ burger opgelegd worden. Maar hoe is het eigenlijk gesteld met de mensen die kampen met psychische problematiek of diegenen die we doorgaans als kwetsbaar beschouwen? Ik maak kennis met een cliënt van een collega die volgens haar hele relevante ideeën heeft met betrekking tot dit thema. In Hellevoetsluis ontmoet ik Elroy bij hem thuis. Ik word enthousiast ontvangen en na een korte inleiding raken we eigenlijk als snel verwikkeld in een gesprek waarin het thema van de week van de psychiatrie het speerpunt is. Elroy is 24 jaar en heeft een zogenaamde pervasieve ontwikkelingsstoornis. De consequenties van deze stoornis uiten zich in concentratieproblemen, een fragiele energiebalans en Elroy kan wel eens piekeren en somber zijn. Echter zal in de loop van het gesprek blijken dat dit slechts een deel is van zijn verhaal.

Pameijer
Elroy woont op dit ogenblik nog thuis bij zijn moeder, maar is met ondersteuning van zijn persoonlijk begeleider op zoek naar een beschermde woonplek bij Pameijer. Elroy zegt zelf te hebben gekozen voor Pameijer nadat hij onderzoek had gedaan naar een zorginstelling die aansluit bij zijn behoefte .
Hij peilde hiervoor ervaringen van cliënten van Pameijer en raadpleegde de beschikbare informatie op de website van deze zorgaanbieder. Wat echter doorslaggevend was in zijn keuze voor Pameijer, was de mate waarin cliënten actief betrokken worden bij de organisatie en inspraak hebben op veel domeinen die de cliënten aangaan. Cliënten hebben volgens Elroy namelijk veel inzicht en goede ideeën en soms zijn deze ideeën zelfs nog beter dan die van de hulpverleners zelf. Nu Elroy duidelijk heeft gemaakt waarom hij voor Pameijer heeft gekozen, gaat hij gedreven verder met het uiteenzetten van zijn plannen. Elroy wil zijn ervaringen delen met andere cliënten, want zo zegt hij: “Als ik een ander help dan help ik ook eigenlijk mezelf”.

En het blijft niet bij cliënten alleen, hij wil ook “normale” mensen helpen, waarbij hij en passant nog even terugkomt op de term normaal, want “tja, wat is eigenlijk normaal?”. Door het benadrukken van het feit dat mensen met een beperking niet zwakker zijn dan “normale” mensen, wil hij onder meer met toneelstukken inzichtelijk maken dat mensen met een beperking juist weer andere kwaliteiten hebben. Elroy zoekt even naar woorden, maar stelt vervolgens heel overtuigend het volgende vast: “beperkingen noem ik bijzondere talenten.” Zonder onderbreking gaat hij verder. “Iemand die denkt dat hij normaal is, denkt dat mensen met een beperking zwakker zijn, maar dat is een misvatting. Mensen met een beperking hebben talenten die een normaal mens niet heeft”. Dat is de reden dat Elroy met de toneelvoorstellingen zijn verhaal en dat van andere cliënten wil vertellen met als doel wederzijds begrip. Want, zo gaat hij verder: “wij willen eigenlijk zoveel mogelijk onder de “normale” mensen zijn, maar ik vraag me weleens af of de maatschappij dat laat afweten door mensen in een hokje te stoppen. Het is juist goed om onder “normale mensen” te zijn om onze ontwikkeling te laten doorstromen, en dat zonder medelijden.” Als ik hem vraag wat het met hem doet als ik medelijden met hem zou hebben zegt hij met nadruk dat vooral niet te doen en wijst wederom op zijn sterke kanten zonder dat hij zijn hulpvraag uit de weg gaat. Begrip!, dat is wat mensen met beperkingen nodig hebben. Elroy gaat er aldus vanuit dat als hij de mogelijkheid krijgt om zijn ideeën samen met anderen uit te werken er in de maatschappij meer begrip ontstaat voor mensen met bijzondere talenten!