Permacultuur: landbouw van de toekomst?

Sandy van den Ban kan er uren over vertellen: de samenwerking tussen natuur en mens die optimaal gestalte krijgt bij permacultuur. Permacultuur is een samengesteld begrip van de Latijnse woorden permanens (volhardend) en cultura (huishouden). Soms wordt het uitgelegd als een samentrekking van de Engelse woorden Permanent Agriculture of Permanent Culture.

Het begrip is in de jaren 70 aan de universiteit van Tasmanië (Australië) ontwikkeld door Bill Mollison en David Holmgren, om een oplossing te vinden voor een groot aantal problemen, zoals verwoestijning en bodemerosie, die de industriële monocultuur landbouw met zich meebrengt, en dit door natuurlijke ecosystemen en traditionele kleinschalige voedselproductiesystemen te bestuderen . Op de terreinen van Historyland wordt straks deze vorm van landbouw in de praktijk gebracht. De permacultuur tuin zal de principes van de permacultuur uitdragen en heeft dus vooral een groot educatief karakter. Historyland is de perfecte locatie om deze principes te leren en uit te dragen, vanwege de aanwezigheid van veel toekomstig groen, een praktijktuin en een educatieruimte. Bij educatie wordt gedacht aan lezingen, excursies, waarbij van alles gezien en geproefd kan worden, aanleg van de tuin met cursisten, vrijwilligers en andere geïnteresseerden, zoals omwonenden. Uiteindelijk zal er oogst zijn en hiermee kunnen in de toekomst kleine kookworkshops gegeven worden. Ieder seizoen kan er opnieuw gezaaid en geoogst worden.

Samenwerking tussen bodem en plant
De Duitser Justus von Liebig wordt beschouwd als de uitvinder en eerste gebruiker van kunstmest. Von Liebig onderzocht nauwkeurig welke elementen planten nodig hadden om te groeien. Daarna startte hij een proef met kunstmestgiften. Liebig onderscheidde drie essentiële voedingsstoffen: stikstof (N), fosfaat (P2O5) en kali (K2O). Deze moesten toegediend worden in een verhouding van (ongeveer) 1 : 0,35 : 1,4. Uiteraard verschilde dit per grondsoort en plantensoort. Bij permacultuur is kunstmest taboe: er wordt uitsluitend gebruik gemaakt van compost. Sandy: Als je met kunstmest werkt gaat de plant veel sneller groeien, maar je denkt alleen aan plant en de productie. De bodem, waar alles uit voortkomt wordt vergeten. Maar als je wat neemt uit de bodem, moet je ook wat teruggeven.’ Ook ploegen komt bij permacultuur niet voor. Sandy: Zo’n ploeg gaat 40 centimeter diep de grond in en stopt de organismen van de vruchtbare bovenlaag 40 cm diep waar de organismen doodgaan. Andersom ook: de sporen, diertjes en andere nuttige onderdelen van het ecosysteem worden naar boven gewoeld en sterven.’ Door de kleinschaligheid komt er bij permacultuur nooit een stuk grond braak te liggen en kan er het hele jaar door een grote verscheidenheid aan producten worden geoogst. Grote landbouwbedrijven zullen er de komende tijd nog wel lacherig over doen, maar mogelijk zal de permacultuur tuin van Sandy v/d Ban straks in de praktijk aantonen dat hier de toekomst van een gezond leven en gezonde producten ligt. In de komende weken meer over Historyland, waarbij zowel de educatieve kant als de ecologie aan de orde zullen komen.
Leo Blok