‘Dit soort schrijnende situaties heb ik niet eerder in mijn carrière meegemaakt’

Dirksland - Infectieziekten lijken in onze huidige moderne wereld ouderwets. Toch zijn ze dat niet, maar door ontwikkelingen in de medische wereld zijn ze meestal goed te behandelen. Totdat er ruim een jaar geleden een compleet nieuw virus opdook dat in rap tempo de wereld over ging. Op 27 februari 2020 werd de eerste coronapatiënt, patiënt 0, in een ziekenhuis in Brabant opgenomen.

“Bij dit virus zijn het niet alleen de bekende risicogroepen die er ziek van kunnen worden; iedereen kan er ernstig ziek van worden en dat heeft mij persoonlijk geraakt” vertelt longarts-immunoloog Peter van Hal. “Je ziet hierdoor hoe kwetsbaar we eigenlijk zijn als mens. Tijdens mijn studie leerde ik over de Spaanse griep die vanaf 1918 in twee jaar tijd miljoenen dodelijke slachtoffers wereldwijd eiste. Wij maken nu, 100 jaar later, iets vergelijkbaars mee met het coronavirus. Voor de eerste golf ons in Europa bereikte, kwamen er geluiden uit Azië dat er een volledig nieuw virus rondwaarde, mogelijk vergelijkbaar met de situatie van de Spaanse griep destijds. Toen we het virus onze kant op zagen komen, probeerde ik de cijfers bij te houden voor scholing, maar ik moest deze dagelijks aanpassen omdat de getallen zo schrikbarend snel omhoog gingen.”

“Toen de patiënten tijdens de eerste golf bij ons binnenstroomden was ik enorm onder de indruk van de flexibiliteit van ons ziekenhuis. Binnen no-time hadden we een corona-afdeling ingericht, werden protocollen gemaakt, werd de verpleging bijgespijkerd over kennis van het virus en werd de IC uitgebreid. We hebben een klein ziekenhuis met korte lijnen: intensivisten, internisten en longartsen konden snel met elkaar schakelen. Dat is onze grote kracht gebleken om hier goed doorheen te komen. Ook andere specialisten hebben zich in deze periode op gebieden ingezet anders dan waar ze normaal werken. Die collegialiteit waardeer ik enorm. Iedereen beseft hoe zwaar wij het als verplegend personeel, longartsen en internisten in deze periode hebben.”

In de eerste golf heeft het Van Weel Bethesda Ziekenhuis circa 100 Covid-19 patiënten behandeld en sinds september liggen er continue zo’n 15 tot 20 Covid-19 patiënten. Mensen met bewezen Covid-19 komen op de cohortafdeling terecht. Als meerdere patiënten besmet zijn met corona, worden zij bij elkaar op een zaal gelegd in zogeheten cohortisolatie. Besmette patiënten worden zo apart van de andere, niet besmette patiënten verpleegd. Op deze afdeling werken internisten en longartsen gezamenlijk, zij wisselen elkaar wekelijks af. Dagelijks is er om 13 uur een moment van overleg tussen longartsen, internisten en intensivisten, waarbij de ziekste mensen en nieuwe opnames gezamenlijk worden besproken. “In de eerste piek hadden we dagen met tussen de 30 en 40 coronapatiënten waarvan een deel op de IC lag. Vanaf de tweede golf heeft het ziekenhuis dagelijks 15 tot 20 coronapatiënten. Boven een bepaald aantal patiënten (afhankelijk van de fase waarin we verkeren) wordt er overgeplaatst naar andere ziekenhuizen in goed regionaal overleg. “Wij werken volgens een zogeheten harmonicamodel, de capaciteit wordt zo op flexibele wijze verdeeld waardoor het personeel minder belast wordt en ook de reguliere zorg door kan gaan.”

“Wanneer dit virus longklachten geeft kan dat levensbedreigend zijn. Maar het geeft niet alleen longklachten; het kan ook diarree of voornamelijk hoofdpijn veroorzaken, maar ook een combinatie daarvan. Voor ernstige diarree kunnen we relatief eenvoudig een infuus geven, maar slaat het op de longen dan kun je daaraan overlijden. Het is overigens niet ongewoon dat mensen verschillend reageren op een virus. Ook bij het influenzavirus, dit is een ander type virus, zijn de klachten niet bij iedereen hetzelfde. Mensen die op de cohortafdeling bij ons terechtkomen kunnen letterlijk doodziek zijn. Het lichaam is afhankelijk van de zuurstof die het binnen kan krijgen via de longen. Als de longen niet meer daartoe in staat zijn, heeft het hele lichaam te kort aan zuurstof. Het enige wat we kunnen doen als het qua longen heel slecht met iemand gaat, is tijd winnen door de longen te ondersteunen met een beademingsapparaat op de IC. Hierdoor zouden, in een combinatie met medicijnen, de longen moeten herstellen zodat zij het na enige tijd weer kunnen overnemen van de machine. Wij zien helaas hele schrijnende gevallen. Er is een periode geweest dat er soms meerdere mensen op een dag aan de gevolgen van Covid-19 overleden. Patiënten op zaal hoorden soms dat degene naast hen het niet ging redden. We hebben ook echtparen gehad. Soms konden ze beiden weer ontslagen worden maar het is ook voorgekomen dat een van de twee het niet redde. Dat is hartverscheurend. Dit soort situaties heb ik nog niet eerder in mijn carrière als longarts meegemaakt, dit is iets wat je als mens diep aangrijpt en bijblijft. Aan de andere kant is het ook belangrijk om te beseffen dat verreweg de meeste corona patiënten herstellen.”

Op een zeker moment was 1 op de 5 verpleegkundigen in de frontlinie besmet met corona. Nu zijn veel medewerkers die direct met coronapatiënten werken gevaccineerd. “Wij merken als betrokken artsen dat het nu vooral zwaar is omdat het zolang duurt en de rek eruit dreigt te raken. Ik verwacht dat het na april/mei zal uitdoven met in het najaar nog een (kleinere) piek.”

“Als het vaccinatieprogramma in dit tempo doorgaat dan is een groot deel van de Nederlandse bevolking in de zomer gevaccineerd. Naast de bekende vaccins zijn wereldwijd meer dan 200 vaccinkandidaten in ontwikkeling. Dit zullen natuurlijk niet allemaal succesvolle vaccins worden, maar een flink deel wel waardoor er naar alle waarschijnlijkheid begin volgend jaar tientallen nieuwe vaccins beschikbaar komen. Dat biedt perspectief.”