Innovatief opvangsysteem voor zwerfafval in de Nieuwe Maas

Plastic zwerfafval hoort niet thuis in het milieu, dus ook niet in het water. In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat onderzoekt Rijkswaterstaat hoe je kunt voorkomen dat plastic de zee bereikt of in de rivier blijft hangen. Eind juli 2020 start de innovatieve pilot in Vijfsluizerhaven: een systeem met vangarmen dat zwerfafval in de getijderivier Maas opvangt en opslaat in een drijvende opvangbak.

Voor schoon water en schone natuur
Kenmerkend is dat hier door de werking van eb en vloed – samen met harde wind uit het Zuidwesten – veel drijvend zwerfafval naar deze locatie én het achterliggende natuurgebied wordt gedreven. Ten noorden van de haven ligt een beschermd natuurgebied met zeehonden, zeevogels en vissen. Het systeem vangt het zwerfafval op en voorkomt daarmee dat het naar het natuurgebied en de Noordzee stroomt.

Allseas Catchy
Het opvangsysteem, de Catchy genoemd van Allseas, vangt zowel drijvend zwerfaval als afval onder water op en werkt volledig op wind en stroming. Het systeem wordt in augustus in gebruik genomen en blijft een jaar in de Vijfsluizerhaven liggen. Naast het ontwikkelen van een opvangsysteem heeft Rijkswaterstaat Allseas ook opdracht gegeven om de soorten en hoeveelheden opgevangen zwerfafval te analyseren en aanbevelingen te doen voor duurzame en kosteneffectieve verwerkingsmogelijkheden. De verwachting is dat in juni 2021 de resultaten van deze pilot kunnen worden gepresenteerd.

Doel van de pilot
Het doel van de pilot in de Vijfsluizerhaven is om gedurende de periode van een jaar:

• Een vangsysteem voor plastic onder alle in de praktijk voorkomende omstandigheden in een rivier te testen en optimaliseren;
• Actief bijdragen aan bewustwording en onderdeel van de aanpak van plastic zwerfafval.
• Door middel van monitoring inzicht te krijgen in de effectiviteit van het plasticvangsysteem en eventuele effecten op ecologie, scheepvaart en omgeving.

De werking van het opvangsysteem
Allseas’ opvangsysteem Catchy bestaat uit drie modules: twee drijvende armen, een drijvend frame en een opvangbank. De twee drijvende armen van 200 en 10 meter lang leiden onder invloed van stroming en wind het zwerfafval naar het opvangsysteem. Beide armen zijn aan de onderkant voorzien van doeken zodat zowel drijvend afval als afval onder water opgevangen kan worden. Het opvangsysteem bestaat verder uit een drijvend frame met daarin een opvangbak voor afval. Het frame zit vast aan palen waardoor het in verticale richting met het getij kan meebewegen. De opvangbak wordt via een kraanwagen geleegd.

Voor meer informatie hierover zie https://allseas.com/project/catchy/.

Broertje in de Wilhelminahaven
In de Wilhelminahaven wordt in samenwerking met de gemeente Schiedam een vergelijkbaar definitief systeem aangelegd door Clear Rivers. Rijkswaterstaat draagt financieel bij aan dit project. Dit systeem zorgt ervoor dat de natuurvriendelijke oever in het aangelegde getijdenpark in de Wilhelminahaven vrij blijft van drijfafval. Ook wordt zo voorkomen dat drijfafval terug de rivier in stroomt en uiteindelijk in zee terecht komt. Het ophalen van het plastic uit dit systeem is vanaf het water. De verwachting is dat dit systeem in het najaar van 2020 in functie is.

Rijkswaterstaat
Rijkswaterstaat werkt aan schone wegen, rivieren, oevers en stranden en vermindering van de plastic soep in de oceanen. We werken daarin samen met andere waterbeheerders en nemen tal van maatregelen. Daarnaast verzorgt Rijkswaterstaat trainingen over de aanpak van zwerfafval, monitoren we, doen we onderzoek en delen we kennis en ervaring. Voor meer info over de aanpak van zwerfafval.

De pilot in de Nieuw Maas is onderdeel van het beleidsprogramma microplastics van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. In dit programma worden diverse maatregelen onderzocht: van bronaanpak tot oever-opruimen en testen van vangsystemen in rivieren.