Pedagogisch onverantwoord schaakmat

Als ik de rol van tante mag vervullen bloei ik altijd een beetje op. Ik leerde mijn neefje schaken. Ik ben nog altijd dankbaar dat ik op de basisschool het spelletje leerde spelen. Een prachtig spel dat je nooit verleerd. Het bleek een onverwachte metafoor.

Door Wendy de Wit

De scholen zijn weer begonnen. De moeder van mijn neefje maakte zich een beetje zorgen. 'Straks gaat hij naar de brugklas, en wat moet ik nou doen als hij daar wordt gepest?' Of ik advies voor haar had? Vereerd dat ik als niet-moeder om advies wordt gevraagd. Mijn schoonzus is een gedistingeerde, intelligente vrouw waarmee ik goed kan praten. Ik dacht even na.. 'Wat dacht je van schaken?'

Ze keek me bedenkelijk aan. 'Het is een spel waarbij je kalm blijft nadenken, je eigen koers te volgt, en met tactiek je tegenstander uitschakelt en je Koning verdedigd. Je kan kiezen tussen verdedigen of aanvallen. Je leert naar de situatie op het bord te kijken, de plek waarop je jezelf bevindt te zien. Maar hij hoeft niet bij een schaakclub te horen. Ik keek naar mijn neefje en zei dat hij nooit heel hard zijn best moet gaan doen zomaar om ergens bij te mogen horen. 'Nergens voor nodig, je bent leuk zoals je bent en dan hoor je vanzelf bij wie dat ook vindt.'

Tot zover pedagogisch verantwoord. Want het kan verdomd effectief zijn als je de pester uitschakelt met een een tactisch goed geplaatst pionnetje.En dan hou ik het netjes voor de gevoelige lezer. Dus liet ik mijn neefje zijn voeten plaatsen zodat hij stevig staat. Dan kan een duw hem niet zomaar omver laten tuimelen. Ik testte hem, hij bleef staan. 'Goed zo!' 'Maar wat nou als ik gepest wordt en iemand wil mij slaan?' Mijn hart brak een beetje. Waarom moeten kinderen daar zo jong al bang voor zijn?' Tja.. hij stelde die vraag dus wat doe je dan als pedagogisch verantwoorde, kinderloze tante die graag fratsen met hem uithaalt en wel eens stoeit? Ik keek naar zijn moeder.. en vroeg; 'Mag ik hem een beetje zelfverdediging leren?' Een korte knik van haar en het enthousiaste 'Jaaaaaa! van mijn neefje was voldoende.

Ik leerde hem hoe hij een aankomende klap of schop kan blokkeren, zolang hij zelf kalm blijft. Dat is jezelf beschermen en verdedigen. Net zoals bij schaken kan je kiezen een aanval te blokkeren, dan verdedig je de koning en wordt hij niet geslagen. Die koning dat ben jij, je pionnen is wat jij doet. Pionnen kunnen je tegenstander blokkeren. Maar bij schaken denken we ook altijd twee zetten vooruit. Wat kan je verwachten van je tegenstander? Nog een klap? Soms de beste verdediging een aanval..... Soms is schaakmat niet pedagogisch verantwoord.